Wydaje się, że w sprawie badania okoliczności zbrodni katyńskiej wszystko już wiadomo. Znane są nazwiska wykonawców, zachował się rozkaz podpisany przez sowieckich przywódców, odnaleziono większość grobów. Mimo to do dziś Rosja odmawia ujawnienia większości dokumentów ze śledztwa z lat 1990-2004, utrzymując klauzule tajności.
Prawdą jest, że w Rosji od czasów sowieckich panuje obsesja nt. tajności. Mimo to odmowa dostępu do całości dokumentów zbrodni, której wina nie budzi dziś wątpliwości, sugeruje, że musi w nich być coś dla Rosji szczególnie kompromitującego. Coś jeszcze gorszego niż obowiązująca teza o decyzji Stalina "ostatecznego rozwiązania sprawy polskich oficerów". Istnieje tylko jedna przyczyna, która może stanowić ogromny problem zmuszający do ciągłego mataczenia.
28 września 1939 roku podpisano w Moskwie traktat o granicach i przyjaźni III Rzeszy i ZSRR. Stanowił on dopełnienie wspólnego ataku na Rzeczpospolitą, zaczętego inwazją Niemiec 1 września i ZSRR 17 września. Ustalono w nim finalnie wspólną granicę, ponadto Hitler pod naciskiem Stalina zrezygnował z idei stworzenia szczątkowego państwa polskiego na okupowanych terenach. Ważnym tajnym protokołem dołączonym do traktatu była formalizacja współpracy Gestapo i NKWD w likwidacji polskiego ruchu oporu. Kontynuacją tej współpracy był szereg konferencji Gestapo i NKWD w latach 1939-41. Współpraca obejmowała min. wymianę informacji nt. polskiej konspiracji oraz eliminację polskiej elity i inteligencji.
Niemiecka Akcja AB przeprowadzona od maja do lipca 1940 roku na terenie Generalnej Guberni była ludobójstwem tysięcy Polaków, szczególnie inteligencji. Jednym z jej elementów była zbrodnia w Palmirach. Większa akcja tzw. "Inteligencja" spowodowała mordy dziesiątek tysięcy Polaków, poczynając od września 1939. W tym aresztowanie i wywiezienie do obozów koncentracyjnych profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zbrodnia katyńska w pełni wpisywała się czasowo w niemieckie ludobójstwa, zarówno w terminarze konferencji Gestapo i NKWD, jak i daty zbrodni. 5 marca 1940 roku Stalin, Woroszyłow, Mołotow oraz Mikojan podpisali tajną decyzję P13/144, będącą w istocie rozkazem przeprowadzono masowego mordu na polskich oficerach przebywających w obozach jenieckich na terenie ZSRR. Ofiary to była głównie inteligencja. Oficerowie rezerwy pracujący jako nauczyciele, urzędnicy, policjanci oraz zawodowi wojskowi.
W zbrodni katyńskiej w stosunku do niemieckiego ludobójstwa początku wojny (akcja Inteligencja oraz AB) zgadzał się czas, wybór ofiar, terminy konferencji ustalających współpracę NKWD i Gestapo oraz ustalenia traktatu z września 1939 roku.
Wobec powyższych faktów, oczywistym jest postawienie hipotezy, że zbrodnia katyńska była elementem współpracy ZSRR i III Rzeszy. Oznaczałoby to konieczność uznania zbrodni katyńskiej za akt ludobójstwa, bowiem taki status ma masowy mord autorstwa Niemiec. Zbrodnia ludobójstwa tej skali, będąca elementem współpracy ZSRR z III Rzeszą powodować może olbrzymie problemy prawne dla Rosji. Trudno byłoby bowiem uniknąć konieczności wypłacania odszkodowań. Rosja jako prawny kontynuator ZSRR musiałaby słono zapłacić. Ponadto ległaby w gruzach teza rosyjskiej propagandy historycznej skierowanej do własnego narodu o tym, że akcja zaczęta 17 września to nie wojna ale taktyczny zwrot Stalina oraz ochrona ludności zamieszkującej wschodnie tereny Rzeczpospolitej. Odszkodowania dla polskich rodzin za mord na ich krewnych spowodowałby histerię w społeczeństwie rosyjskim oraz żądania zadośćuczynienia rodzinom ofiar mordów stalinowskich. Mordy objęły miliony ludzi. Efekt domina byłby dla Rosji straszny.
Zbrodnia katyńska jako element współpracy i wspólnego planowania ZSRR i III Rzeszy to jedynie hipoteza, ew. dowody mogą znajdować się w utajnionych dokumentach. Twardych dowodów brak, ale przesłanki są bardzo silne. Jeśli jednak ta teza jest błędna, jaki jest inny racjonalny powód ukrywania dokumentów przez Rosję? Co po blisko 80 latach, mimo znanych nazwisk ludzi wydających rozkazy oraz wykonawców zbrodni, powoduje utrzymywanie klauzuli tajności?
